Hieronder de korte inhoud van de artikels die in juni 2020 in Impuls 50 nummer 4 verschijnen.

Sinds september 2019, jaargang nr. 50, verschijnt Impuls in een andere vormgeving, in een ander formaat en met een andere ondertitel: Impuls. Leiderschap in onderwijs.

Editoriaal

Hoofdredacteur Willy Brion heeft het over eindbeslissingen op het einde van het schooljaar in coronatijden. Sinds maart is de leerstof immers minder grondig behandeld. Gaan we voor een uitgestelde beslissing of herexamens? Of laten we de delibererende klassenraad gewoon zijn werk doen en prospectief onderzoeken in welke mate de leerling voldoende leerplandoelen realiseerde om volgend schooljaar de voorgestelde richting te beginnen?

Nieuws uit de onderzoekswereld                

Inspecteurs en pedagogisch begeleiders maken deel uit van het Vlaams beleid over onderwijskwaliteit. De onderwijsinspectie controleert de realisatie van de eindtermen; de pedagogische begeleiding ondersteunt de implementatie van vernieuwingen. Wat die begeleidingspraktijken eigenlijk zijn, is in Vlaanderen, maar ook internationaal nog een ‘black box’. Onderzoekers Karen Vermeir, Kaat Mennes en Geert Kelchtermans brachten daar verandering in, door die box te openen en zicht te krijgen op de vorm en inhoud van de schoolbegeleidingspraktijk. Uit hun onderzoek distilleerden ze vier sleutelfactoren die bepalend zijn voor de vorm, inhoud en het gepercipieerde effect van de begeleidingspraktijken: congruentie, loyaliteit, legitimiteit en urgentie. Ook introduceren ze de term interpretatief onderhandelen. Dit biedt taal aan de begeleiders en de scholen om dat schoolbegeleidingswerk te ontrafelen, erover te spreken, erover te reflecteren en er meer inzicht over te krijgen. In dit artikel gebruiken de onderzoekers de implementatie van het M-decreet in een secundaire school als concrete casus.

Schoolleider aan het woord

Visitatie Mariakerke evolueerde van een witte naar een gemengde school, naar een concentratieschool. De school had nood aan een nieuwe schoolleiding. 2010 was een kanteljaar voor de school en de nieuwe schoolleider Christine Desmaele. Ze liet haar ambitie in het hoger onderwijs achter zich en koos resoluut voor de leiding van deze school. De start was lastig. Iedereen liep ontevreden rond, want de routines en de mindset van het personeel waren niet meer aan de nieuwe realiteit aangepast. Het directieteam groeide in de job en liet zich door Flanders Synergy ondersteunen. Ze gingen samen op zoek naar een werkbare visie met hun waarden voor hun schoolpraktijk. Vanuit die visie groeiden ze naar een wij-school, waarin zelfsturende teams hun verantwoordelijkheid nemen. De teams krijgen veel autonomie en dat stimuleert dan weer om oplossingen te zoeken. Het directieteam nam tijd en bewaakte het tempo met respect voor de verschillen in snelheid. Zo is er voldoende draagkracht om deze schoolverandering – noch als drang noch als dwang – te realiseren.

Scholen in verandering

Heel veel onderwijsinstellingen zijn op zoek om van hun school een moderne, krachtige leeromgeving te maken. Zo ook het Heilig-Hartcollege in Heist-op-de-Berg onder leiding van Fons Nuyens. In dit interview doet hij uitgebreid uit de doeken hoe ze met hun laptopproject de leerlingen opleiden in de snel veranderende digitale wereld. Uitgerekend op dat vlak detecteerde de doorlichting bij hen een achterstand ten opzichte van andere scholen in Vlaanderen. Deze dwingende noodzaak werd nog aangewakkerd door de voorlopers in het lerarenkorps, die met concrete voorstellen op de proppen kwamen. Na wat gesukkel evolueerde een idee naar een doelgericht idee. Een uitgebreide informatieronde in binnen- en buitenland leverde heel veel knowhow op, die ervoor zorgde dat de juiste hard- en software er was. Er werd voorzien in online nascholingen, zodat iedereen goed uitgerust aan het project kon meewerken. De coronacrisis onderbrak helaas het elan waarin de ploeg terechtgekomen was. Maar diegenen die nog niet 100% overtuigd waren, moeten nu willens nillens mee in het bad van online digitaal lesgeven.

Vragen aan professionals

Marc Lambotte is topman van technologiefederatie Agoria. Na enkele jaren onderwijs verhuisde hij midden in de jaren 1980 naar de IT-sector. Vooral het anciënniteitsprincipe stoorde hem: of je nu goed of slecht presteert, het maakt niet uit. Dat vindt hij demotiverend. In dit interview zit hij niet verlegen om een boude uitspraak en geef onomwonden zijn mening over de samenwerking tussen onderwijs en de bedrijfswereld. Over duaal leren en de vele goede intenties die vastlopen op de praktische uitvoering. Door het falen van het evaluatiesysteem moeten er toelatingsproeven georganiseerd worden. Totaal niet nodig als de eindtermen en de toegekende diploma’s en getuigschriften een correcte weergave van de al dan niet te behalen eindtermen zouden zijn. Hij vreest verder ook voor een tekort aan leraren als we het beroep niet opwaarderen. Hij pleit voor basisvorming in het kennisdebat. En roept schoolleiders op de bedrijven in hun regio te leren kennen en de bedrijfsleiders persoonlijk te ontmoeten.

Impulsen

Elke Staelens, Geertrui De Ruytter en Elias Hemelsoet geven in Leiderschap ondersteunen in tijden van crisis een impuls om in deze bizarre coronatijden de onderwijspraktijk flexibel aan de plots opduikende noden aan te passen. Ze staan stil bij wat ze leerden over schoolleiderschap in tijden van crisis en de begeleiding die vanop afstand gebeurde.

Vanuit de redactie lazen we een aantal boeken die voor onderwijsprofessionals interessant kunnen zijn. Roger Standaert las Dat is pedagogiek in een redactie van Jan Masschelein over meer dan 40 sleutelteksten uit het gedachtegoed van vooraanstaande pedagogische denkers uit de 20^e eeuw, die kunnen helpen om weloverwogen en beter gedragen beslissingen in onderwijskwesties te nemen. Verder nog twee leestips van Jan Bonne: Lesson Study. Samen de klaspraktijk van de leerlingen verbeteren van Kathleen Bodvin e.a. en Nieuwe autoriteit voor het onderwijs. Verbindend gezag van Haim Omer en tot slot nog Jan Cumps over Professionele groei van leraren en andere professionals. Grip op leren van Loes van Wessum en Quinta Kools.

Beleidswatcher

In Verlenging van de studieduur? Een dure zaak stelt Roger Standaert zowel in universitaire als niet-universitair hoger onderwijs een verlengingstendens vast. Zo zou iedere leraar een master moeten volgen. Ook in het secundair onderwijs zien we diverse vormen van aanbouw na de derde graad. De beleidswatcher vindt dat het tussenniveau van arbeidsmarktgericht onderwijs tussen secundair onderwijs en hoger onderwijs flink kan worden gerationaliseerd. Misschien wel verdwijnen. Ook de verlenging van het aso met een 7^e jaar lijkt middelenverspilling. Wie een domeinspecifieke richting heeft gevolgd, zou dan zonder meer kunnen inschrijven in de betrokken richting in het hoger onderwijs. Wie die niet volgde, moet een bijkomende inspanning leveren in de lijn van de gevraagde eindtermen.

De redactie

IMPULS, 50e jg., nr. 4, april-juni  2020
Driemaandelijks tijdschrift
50e jaargang
nr. 4 – april-juni 2020

Lees Impuls. Leiderschap in onderwijs

Je team kunnen begeesteren en engageren, daar draait het vandaag om. Als schoolleider ben je niet alleen leidinggevende. Je bent ook people manager, veranderingsmanager en communicator. Vernieuwing, innovatietrajecten, veranderingsprocessen? Steeds bijleren is de boodschap.

Wil jij je onderwijsvisie verdiepen en in een ruimer kader plaatsen? Je kennis up-to-date houden? Dat kan met Impuls. Leiderschap in onderwijs. 

Neem nu een abonnement

NIEUWSBRIEF

Schrijf je in voor de nieuwsbrief van Impuls. Leiderschap in onderwijs

E-mailadres